Kỹ năng cần thiết cho một Nhà phân tích kinh doanh (Business Analyst)
1. Kỹ năng phân tích và tư duy logic (Analytical & Critical Thinking Skills)
Hiểu sâu vấn đề nghiệp vụ, phân tích các quy trình kinh doanh phức tạp.
Tư duy hệ thống, nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ.
Biết cách phân tách yêu cầu lớn thành các yêu cầu nhỏ, dễ xử lý.
Xác định nguyên nhân gốc rễ (root cause) của vấn đề để đề xuất giải pháp phù hợp.
✅ Ví dụ thực tế: Khi khách hàng phàn nàn hệ thống bị chậm, BA cần phân tích để biết là do quy trình, con người hay hệ thống kỹ thuật.
2. Kỹ năng giao tiếp và đàm phán (Communication & Negotiation Skills)
Lắng nghe tích cực (active listening) để hiểu đúng nhu cầu khách hàng.
Diễn đạt ý tưởng rõ ràng, dễ hiểu cho nhiều đối tượng khác nhau (cả business và IT).
Đàm phán, thuyết phục các bên để thống nhất yêu cầu, giải pháp.
Biết xử lý mâu thuẫn, kết nối lợi ích các bên để đưa ra giải pháp chung.
✅ Mẹo: Luyện tập thuyết trình, tham gia các buổi họp để nâng cao kỹ năng này.
3. Kỹ năng thu thập và quản lý yêu cầu (Requirement Gathering & Management)
Kỹ thuật khai thác yêu cầu: phỏng vấn (interview), workshop, focus group, quan sát, khảo sát.
Biết cách xác định, làm rõ và ưu tiên hóa yêu cầu (MoSCoW, Kano Model).
Quản lý các thay đổi yêu cầu (change management) trong suốt vòng đời dự án.
✅ Ví dụ: Khi khách hàng đổi yêu cầu giữa dự án, BA cần đánh giá tác động và cập nhật lại tài liệu.
4. Kỹ năng viết tài liệu và mô hình hóa (Documentation & Modeling Skills)
Viết các loại tài liệu chuẩn:
Business Requirement Document (BRD).
Functional Requirement Specification (FRS).
Use Case, User Story, Acceptance Criteria.
Vẽ quy trình nghiệp vụ (BPMN, Flowchart, Activity Diagram).
Thiết kế giao diện sơ bộ (Wireframe, Mockup).
✅ Công cụ hỗ trợ: MS Visio, Draw.io, Balsamiq, Lucidchart.
5. Kiến thức về nghiệp vụ và ngành (Domain Knowledge)
Hiểu biết về ngành mà dự án hướng tới (ví dụ: Ngân hàng, Bảo hiểm, Thương mại điện tử, Y tế...).
Nắm được các quy định, quy trình chuẩn, đặc thù ngành để tư vấn đúng nhu cầu.
✅ Mẹo: Nghiên cứu tài liệu ngành, tham gia các khoá học chuyên sâu.
6. Kỹ năng công nghệ (Technical Knowledge)
Kiến thức về các hệ thống phần mềm, quy trình phát triển phần mềm (SDLC, Agile, Scrum).
Hiểu về cơ sở dữ liệu (SQL cơ bản để đọc dữ liệu).
Hiểu về API, hệ thống tích hợp (Integration).
Biết các công cụ hỗ trợ công việc BA: JIRA, Confluence, Trello, Microsoft Azure DevOps.
✅ Lưu ý: Không nhất thiết phải code, nhưng cần hiểu để giao tiếp hiệu quả với Dev team.
7. Kỹ năng kiểm thử và nghiệm thu (Testing & Validation Skills)
Viết kịch bản kiểm thử (Test case, UAT scenario).
Hỗ trợ kiểm thử nghiệm thu (User Acceptance Testing - UAT).
Đảm bảo hệ thống, giải pháp đáp ứng đúng yêu cầu nghiệp vụ.
✅ Mẹo: Làm việc chặt với QA, Tester để hiểu cách viết và kiểm thử yêu cầu.
8. Kỹ năng quản lý thời gian và tổ chức công việc (Time Management & Organization)
Biết ưu tiên công việc, sắp xếp hợp lý giữa các bên liên quan.
Theo dõi tiến độ yêu cầu, phối hợp nhiều nhóm.
Quản lý timeline, deadline của các phần việc được giao.
✅ Công cụ hỗ trợ: Trello, Asana, ClickUp, Microsoft Planner.
9. Kỹ năng làm việc nhóm và cộng tác (Teamwork & Collaboration Skills)
Hợp tác hiệu quả với các bên liên quan, từ khách hàng đến đội kỹ thuật.
Tạo động lực, kết nối nhóm, chia sẻ kiến thức.
Hỗ trợ, giải quyết xung đột nhóm khi có vấn đề xảy ra.
✅ Ví dụ: Khi Dev và khách hàng mâu thuẫn về tính năng, BA là người trung gian giải quyết.
10. Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định (Problem-Solving & Decision Making)
Phân tích tình huống phức tạp, đề xuất giải pháp khả thi.
Đánh giá các lựa chọn và ra quyết định phù hợp với lợi ích doanh nghiệp.
Tóm tắt các kỹ năng chính cho BA:
🔑 Kết luận:
Một Nhà phân tích kinh doanh giỏi không chỉ cần kỹ năng chuyên môn mà còn phải có kỹ năng mềm, công nghệ, và quản lý để làm việc hiệu quả với nhiều bên liên quan.
Last updated