2 - Cơ bản về phần mềm máy tính
✅ 1. Phần mềm máy tính là gì?
Phần mềm máy tính (Software) là tập hợp các chương trình, dữ liệu, mã lệnh được viết để máy tính có thể hiểu và thực hiện một công việc cụ thể.
👉 Nói đơn giản:
Phần mềm là những chương trình (app, tool) bạn cài vào máy tính, điện thoại để làm việc, học tập, giải trí (như Word, Excel, Zalo, Google Chrome...).
✅ 2. Phân loại phần mềm máy tính
a. Theo chức năng sử dụng
Phần mềm hệ thống (System Software)
Windows, Linux, macOS
Vận hành phần cứng, quản lý tài nguyên máy tính.
Phần mềm ứng dụng (Application Software)
Microsoft Office, Chrome, Zalo, Photoshop
Giúp người dùng thực hiện các công việc cụ thể.
Phần mềm lập trình (Programming Software)
Visual Studio, Eclipse, VS Code
Dùng để viết, biên dịch, kiểm thử chương trình.
b. Theo phương thức phân phối
Phần mềm thương mại (Commercial Software)
Bán có phí, có bản quyền (VD: Microsoft Office).
Phần mềm mã nguồn mở (Open-source)
Miễn phí, mở mã nguồn (VD: Linux, LibreOffice).
Phần mềm miễn phí (Freeware)
Miễn phí dùng nhưng không mở mã nguồn (VD: Skype, Chrome).
Phần mềm dùng thử (Trial, Shareware)
Dùng thử có giới hạn, sau đó trả phí (VD: WinRAR, IDM).
✅ 3. Vai trò của phần mềm máy tính
Vận hành phần cứng
Giúp phần cứng (CPU, RAM, ổ cứng...) hoạt động.
Hỗ trợ làm việc, học tập
Soạn thảo, tính toán, thuyết trình, quản lý công việc.
Giải trí
Nghe nhạc, xem phim, chơi game.
Liên lạc, giao tiếp
Chat, gọi video, gửi email (Zalo, Messenger, Zoom).
Phát triển phần mềm khác
Viết code, kiểm thử, triển khai ứng dụng.
✅ 4. Các phần mềm phổ biến theo từng nhóm
a. Phần mềm hệ thống (System Software)
Hệ điều hành (OS)
Windows, Linux, macOS - Vận hành toàn bộ hệ thống.
Trình điều khiển (Driver)
Driver máy in, card màn hình - Kết nối phần cứng.
Phần mềm tiện ích (Utility)
Diệt virus, nén file (WinRAR, Kaspersky).
b. Phần mềm ứng dụng (Application Software)
Văn phòng
Word, Excel, PowerPoint, Google Docs.
Trình duyệt web
Chrome, Firefox, Edge.
Đồ họa, thiết kế
Photoshop, Illustrator, AutoCAD.
Giao tiếp
Zoom, Zalo, Skype, Microsoft Teams.
Quản lý công việc
Trello, Asana, Jira.
c. Phần mềm lập trình (Programming Software)
Trình soạn thảo mã nguồn
VS Code, Sublime Text, Notepad++.
IDE (Môi trường phát triển)
Visual Studio, PyCharm, Eclipse.
Trình biên dịch (Compiler)
GCC, Clang, Java Compiler.
✅ 5. Mối quan hệ giữa phần mềm và phần cứng
Phần cứng (Hardware): Bộ não và cơ thể (CPU, RAM, ổ cứng...).
Phần mềm (Software): Hệ thống điều khiển và hướng dẫn (hệ điều hành, ứng dụng).
📌 Không có phần mềm, phần cứng sẽ không hoạt động. 📌 Không có phần cứng, phần mềm không thể chạy.
✅ 6. Quá trình phát triển phần mềm (Software Development Lifecycle - SDLC)
Phân tích yêu cầu (Requirement)
Xác định mục đích, nhu cầu của người dùng.
Thiết kế (Design)
Lên kế hoạch kiến trúc phần mềm.
Lập trình (Coding)
Viết mã nguồn.
Kiểm thử (Testing)
Kiểm tra lỗi, đảm bảo phần mềm hoạt động ổn định.
Triển khai (Deployment)
Cài đặt cho người dùng sử dụng.
Bảo trì (Maintenance)
Cập nhật, sửa lỗi, nâng cấp tính năng.
✅ 7. Tầm quan trọng của phần mềm hiện nay
Giáo dục
Học online, quản lý học sinh, soạn bài giảng.
Doanh nghiệp
Quản lý nhân sự, tài chính, bán hàng, sản xuất.
Y tế
Quản lý bệnh viện, hồ sơ bệnh án, tư vấn sức khỏe.
Giải trí
Game, phim, nhạc, mạng xã hội.
Chính phủ, hành chính công
Quản lý dân cư, giấy tờ, dịch vụ công online.
✅ 8. Kết luận
Phần mềm là linh hồn giúp máy tính và các thiết bị công nghệ vận hành.
Được chia làm phần mềm hệ thống, phần mềm ứng dụng, phần mềm lập trình.
Vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực từ làm việc, học tập đến giải trí.
Mỗi người dùng máy tính đều sử dụng nhiều loại phần mềm khác nhau mỗi ngày.
Last updated